| |
|
 |
|
 1881 - 1958 (77 jaar)
-
| Naam |
Harmen Sytstra |
| Geboren |
31 mrt 1881 |
Oudwoude, Kollumerland  [1] |
| Geslacht |
Mannelijk |
| Alias |
Sijtstra |
| Beroep |
onderwijzer M.U.L.O. te Epe, hoofd der Middenschool in wijk 4 te Vriezenveen, hoofd der school in wijk 6 te Vriezenveen |
| Permanent recordnummer |
45663 |
| Overleden |
20 mei 1958 |
Almelo [2] |
| Begraven |
23 mei 1958 |
Alg. begraafplaats, Vriezenveen [3] |
| Persoon-ID |
I45663 |
Vriezenveners.nl |
| Laatst gewijzigd op |
3 nov 2024 |
| Gezin 1 |
Trijntje de Vries, geb. 27 feb 1879, Akkrum, Utingeradeel , ovl. 10 jan 1915, Epe (Leeftijd 35 jaar) |
| Getrouwd |
11 mei 1905 |
Utingeradeel [4] |
| Type: Wettelijk |
| Permanent recordnummer |
17546 |
| Kinderen |
| | 1. Sytse Sytstra, geb. 14 okt 1908, Akkrum, Utingeradeel , ovl. dec 2004 (Leeftijd 96 jaar) |
|
| Laatst gewijzigd op |
10 jun 2003 |
| Gezins-ID |
F17546 |
Gezinsblad | Familiekaart |
| Gezin 2 |
Johanna Warmerdam, geb. 17 okt 1887, Hillegom , ovl. 15 jun 1953, Almelo (Leeftijd 65 jaar) |
| Getrouwd |
03 mei 1916 |
Amsterdam [5] |
| Type: Wettelijk |
| Permanent recordnummer |
16126 |
| Kinderen |
| | 1. Alida Sjoukje Sijtstra, geb. 19 apr 1917, Vriezenveen , ovl. 07 jan 2005, Wageningen (Leeftijd 87 jaar) |
| | 2. Johanna Sijtstra, geb. 10 sep 1918, Vriezenveen, Vriezenveen |
| | 3. Harmen Sebastianus Sijtstra, geb. 18 jul 1920, Vriezenveen , ovl. 12 mrt 1975, Hengelo (Leeftijd 54 jaar) |
| | 4. Sebastianus Sytstra, geb. 01 feb 1926, Vriezenveen, Vriezenveen , ovl. 27 mei 1993, Eindhoven (Leeftijd 67 jaar) |
|
| Laatst gewijzigd op |
7 aug 2017 |
| Gezins-ID |
F16126 |
Gezinsblad | Familiekaart |
-
| Gebeurteniskaart |
|
 | Geboren - 31 mrt 1881 - Oudwoude, Kollumerland |
 |
 | Getrouwd - Type: Wettelijk - 11 mei 1905 - Utingeradeel |
|
 | Getrouwd - Type: Wettelijk - 03 mei 1916 - Amsterdam |
|
 | Overleden - 20 mei 1958 - Almelo |
|
 | Begraven - 23 mei 1958 - Alg. begraafplaats, Vriezenveen |
|
|
-
-
| Aantekeningen |
- Zoon van Sytse Sytstra en Sjoukje Harmens Dijkstra.
1917-04-19: Harmen Sijtstra, 36, hoofd der school, woont te Vriezenveen, is als vader aangever geboorte.
1918-09-10: Harmen Sijtstra, 37, hoofd der school, woont te Vriezenveen, is als vader aangever geboorte.
1920-07-18: Harmen Sijtstra, 39, hoofd der school, woont te Vriezenveen, is als vader aangever geboorte.
1946-10-19: Harmen Sijtstra, 65, woont te Vriezenveen, is vader bruid.
1917-1920: Vriezenveen, 3-300. Gekomen van Epe. [BR1910-VV1292]
Harmen wordt op donderdag 31 maart 1881 in het Friese Oudwoude, niet ver van Kollum, geboren. Het eerste kind van Sytse Harmens Sytstra en Sjoukje Harmens Dijkstra wordt vernoemd naar zijn grootvader van vaderszijde. Na de geboorte van Harmen
verhuist het jonge onderwijzers gezin naar Doniaga.
In Doniaga komen nog 6 kinderen ter wereld, te weten: Binne (1884), Aukje (tweeling met), Antje (1885), Sake (1887), Binne (1890) en Sake (1891). Nadat eerst in 1885 Antje overlijdt, wordt het gezin in 1889 opnieuw zwaar getroffen. In juni van
dat jaar overlijden Aukje, Sake en Binne in een tijdsbestek van 14 dagen. Harmen is, op het moment dat de drie kinderen ziek worden, uit logeren en zo is hij van de besmetting bespaart gebleven. De jongste kinderen uit het gezin, Binne en Sake,
worden beide ruim 80 jaar.
In 1895 wordt Harmen toegelaten op de kweekschool in Groningen. Nadat hij in 1899 examen heeft gedaan, wordt hij opgeroepen voor de militaire dienst. Tijdens de militaire dienst wordt hij ernstig ziek en verblijft hij langere tijd in het
militaire hospitaal. In zaal 3, krib 10 krijgt hij een dieet van 9 dagen, bestaande uit 2 liter melk en 2 eieren per dag. Als hij weer wat aangesterkt is, begint hij een soort van dagboek bij te houden. Hierin lezen we het volgende menu:
Vrijdag: havermout, rode kool;
Zaterdag: gort, wortels;
Zondag: rijstebrij, zuurkool;
Maandag: rijst, snert;
Dinsdag: havermout, snijbonen;
Woensdag: gort, witte kool.
Als tijdverdrijf vertaalt hij enkele hoofdstukken uit de engelstalige boeken van C. Dickens en David Copperfield in het dagboek. In het leger heeft hij een jaarsalaris van ongeveer 50,- gulden.
Op 11 mei 1905 trouwt Harmen in Akkrum met de 25-jarige Trijntje de Vries uit .... Hier wordt op 14 oktober 1908 hun eerste kind, Sytse, geboren. In 1911 verhuist het gezin Sytstra naar het huis aan de Weertspark 48 in Epe. Hier wordt hij op 21
juni 1914 aangesteld als onderwijzer op het Meer Uitgebreide Lager Onderwijs (M.U.L.O.).
In juni 1914 neemt het gezin Sytstra, na bemiddeling van de Vereeniging voor Tijdelijke hulp in Huisgezinnen, de 26-jarige huishoudster Johanna (Jo) Warmendam in dienst. Op 10 februari 1915 overlijdt zijn vrouw Trijntje na een langdurige ziekte
(t.b.c.). Na het overlijden van de vrouw des huizes, blijft Jo nog tot begin maart 1916 bij Harmen wonen. Ze neemt dan haar intrek bij haar zus Aal en zwager Jan Gelink te Amsterdam.
Sytstra verhuist per 1 maart 1916 naar het huis aan de Lohuizen 271 in Epe. Twee maanden later stappen Harmen en Jo op 3 mei 1916 te Amsterdam in het huwelijksbootje en neemt Jo weer haar intrek bij Harmen, nu als vrouw des huizes. Jo is het 16e
kind van Sebastiaan Warmerdam en Alida van Leeuwen. Ze wordt een half uur na haar tweeling broertje Arnoldus Ignatius op 17 oktober 1887 te Hillegom geboren.
Op 1 februari 1917 wordt Sytstra aangesteld als hoofd der school voor Lager en Uitgebreid Lager Onderwijs in wijk 4 van Vriezenveen, beter bekend als de Middenschool. Hij ontvangt hiervoor een jaarsalaris van 1.400,- tot 1.600,- gulden. Ze
betrekken het huis aan de Almeloseweg in Vriezenveen. Zijn voorganger op de Middenschool, Dirk Jelle Bleeker, bewandelde de tegenovergestelde weg en werd aangenomen als hoofd van de M.U.L.O. te Epe.
Op 19 april 1917 wordt hun eerste dochter Alida Sjoukje (Sjouk) geboren. In 't jaar d'r op, op 10 september 1918, komt Johanna (Jopie) ter wereld. De eerste zoon, Harmen Sebastianus (Hans), ziet op 18 juli 1920 het levenslicht.
Toen in 1924 de R.K. school in wijk 3 werd geopend, namen 40 leerlingen de overstap naar de nieuwe school. Doordat er nog maar ca. 30 leerlingen overbleven, werd de oude school in het midden opgeheven. Hierdoor wordt Harmen bij raadsbesluit van
14 augustus 1923 benoemd tot het hoofd der school in wijk 6 per 1 oktober 1923. In hetzelfde jaar verhuist het gezin naar 'het schoolhuis' in Wijk 6, Westeinde, nr. 648. Hier wordt op 1 februari 1926 Sebastianus (Bas) geboren.
Op 1 november 1942 gaat Harmen met pensioen en verhuist het gezin naar Wijk 6, nr. 799. Het huis krijgt de naam 'Iduna' (godin der eeuwige jeugd) mee, naar het tijdschrift dat door Harmens grootvader werd uitgegeven. Grootvader Harmen Sytses
Systra was in het Friese Baard het hoofd der school. Veel bekender is hij geworden door zijn gedichten, proza's, sprookjes en liederen. Men noemt hem een der bekende Friese taal- en letterkundigen der 19e eeuw. In Baard is zelfs een straat naar
hem vernoemd, de 'Harmen Sytstrawei'. Ook is er in Friesland een literaireprijs naar hem vernoemd. Het bord 'Iduna' is vandaag de dag niet meer terug te vinden op de gevel van het Westeinde 480, het huis van de weduwe van schilder Holtman.
Op 12 maart 1952 wordt het huis aan de Kerkstraat 28 betrokken. Ruim een jaar later, op 15 juni 1953, overlijdt Jo aan een nieraandoening in het ziekenhuis van Almelo op 65-jarige leeftijd. Harmen overlijdt op 20 mei 1958 in Almelo op 77-jarige
leeftijd. Drie dagen later wordt hij begraven op de algemene begraafplaats te Vriezenveen.
Onderwijzer
De Friese schoolmeester gaf naast de reguliere lessen, bijles in alle mogelijke vakken. Sytstra was helemaal gek van wiskunde en altijd druk met Esperanto en Zuidafrikaans. In 1918 stuurt het gemeentebestuur van Vriezenveen een brief over de
Spaanse griep aan het hoofd der Middenschool. Sytstra leest de brief en zet vervolgens vele streepjes door de letters. Onderaan de brief schrijf hij: "Ons gementeleden had hir 42 leters kunen besparen. Wartu toc die verkwisting in de tegenwordige
dure tijdsomstandigheden". Hieruit mogen we concluderen, dat Sytstra toen al bezig was met het Esperanto.
Harmen schreef met Jan en alleman, waar ook ter wereld. Op school mocht er elke week een andere leerling naar voren komen. Deze werd geblindoekt en prikte met een potlood op de kaart van Europa. Meester Sytstra schreef vervolgens een brief naar
de schoolmeester van het geprikte stad of dorpje. Waarschijnlijk is hier het langdurige (1920 tot 1956) contact met de Duitse schoolmeester Hans Zehtner uit voortgekomen. Zijn kleinkinderen zijn nog steeds in het bezit van de vele brieven en zijn
eigenlijk nog op zoek naar de brieven welke Sytstra heeft geschreven.
Ook was hij muzikaal aangelegd. Bespeelde de piano, schetterde op het trompet, blies de trombone en bespeelde de eerste viool. Ook hierin gaf hij weer les.
Botanicus
De botanicus Sytstra was een fervent verzamelaar van grasjes. Hij bracht vele uren door in de natuur op zoek naar een nog niet ontdekte grassoort. De Engbertsdijksvenen zal ongetwijfeld zijn favoriete zoekplaats geweest zijn.
Meester Systra vroeg zijn leerlingen om elke maandag een plantje mee naar school te nemen. Bleek het een nog niet geziene soort te zijn, dan werd een week lang de naam van de desbetreffende leerling op het bord geschreven.
Later werd, in een kleine oplage, de 'Flora van Vriezenveen en omgeving' uitgegeven. Hierin worden vrijwel alle planten in en rond Vriezenveen beschreven, incl. de Vriezenveense namen voor de planten. Ook hierin vinden we weer de namen van zijn
leerlingen, m.v.v. het tijdstip en plaats van de zeldzame planten vondst.
Fotograaf
In Vriezenveen was Harmen een van de weinigen in het bezit van een fototoestel. Zodoende werd hij bij elke bijzondere gelegenheid gevraagd om een foto te schieten.
We zien duidelijk dat de meeste inwoners uit die tijd, maar korte tijd naar school zijn geweest. Want de engelse vertaling van het woord kaas is op de meeste foto's niet terug te vinden.
Gelukkig zijn bijna alle glasnegatieven bewaard gebleven, met soms ook nog een beschrijving van de foto.
De nazaten van Harmen hebben inmiddels 900 glasnegatieven ingescand. Een tijdrovende gebeurtenis als je bedenkt, dat er maximaal 7 negatieven per uur gescand kunnen worden. Natuurlijk is de familie Sytstra opzoek naar de namen van de
geportretteerden en daarom wordt u gevraagd om hun daarbij te helpen. Op kunt u de foto's bekijken. Reageert u ook even!
Bezig bij-tje
Sytstra was altijd ergens mee bezig. Niet zo gek als je bedenkt, dat in die tijd er nog geen televisie was. Zo richtte hij samen met de firma Jansen & Tilanus de bibliotheek op. Schreef in 1912 een toneelstuk. Bouwde zelf een radio. Maakte van de
schoolreisjes een reisverslag, beschreef de route en tekende deze uit op papier. Ook was hij jarenlang penningmeester van de Oranje Vereniging. Ook hierover zouden we weer een heel verhaal kunnen schrijven, want ongeveer de gehele boekhoudig is
bewaard gebleven. We kunnen zelfs de verslagen, met bijbehorende (land)kaartjes, nog nalezen over de reizen die hij meestal samen met een vriend ondernam. In het museum Oud Vriezenveen hangt een grote kaart van de route die de Ruslui naar St.
Petersburg maakten. Deze heeft Harmen zelf uitgetekend en hing altijd voor in de klas.
Bronnen:
Archief familie Sytstra;
Ken uw dorp en heb het lief ... Vriezenveen, blz. 22;
Website Carla van Beers .
Onderwijzer in 1916.
Woonde te Oudwoude (31-03-1881 tot ca. 1883); Doniaga (Ca. 1883 t/m 1911); Epe, Weertspark 48 (1911 t/m 01-03-1916); Epe, Lohuizen 271 (01-03-1916 t/m 01-02-1917); Vriezenveen, Almeloseweg (01-02-1917 t/m 1923); Vriezenveen, Westeinde 648 [Het
Schoolhuis] (1923 t/m 1942); Vriezenveen, Wijk 6, nr. 799, Huize 'Iduna' [tegenwoordig: Westeinde 480, het huis van de weduwe van schilder Holtman] (1942 t/m 12-03-1952); Vriezenveen, Kerkstraat 28 (12-03-1952 t/m 20-05-1958).
|
-
| Bronnen |
- .
Aktenummer: A62
- Archief familie Sytstra.
Aktenummer: 229
- Begraafboek.
Vriezenveen, alg. begraafplaats, vak A, blok 3, nr. 235
- .
Aktenummer: 16
- .
Aktenummer: Reg6Cfol11v
|
|
|
|
